مطالعه شاخص های تحمل به تنش خشکی در یک جمعیت دابلد هاپلوئید گندم نان (triticum aestivum)

تحمل گیاهان به کمبود آب متأثر از شرایط محیطی (اقلیمی)، ژنوتیپ گیاه و برهم کنش آنها است. از اینرو عملکرد گیاهان در شرایط تنش معیار مناسبی در گزینش ژنوتیپ های برتر نبوده است. برای معرفی شاخص های تحمل به تنش خشکی در گندم نان، از یک جمعیت دابلدهاپلوئید متشکل از 82 لاین و والدین آنها استفاده شد. آزمایشی کنترل شده در شرایط تنش خشکی و غیر تنش، در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تنش از مرحله ساقه دهی تا پایان دوره رشد اعمال شد. نتایج تجزیه مرکب داده های آزمایش حاکی از تنوع ژنتیکی لاین ها در تحمل به تنش و همچنین عدم وجود رابطه میان عملکرد آنها در دو شرایط تنش و غیر تنش بود. براساس نتایج حاصل از تجزیه همبستگی میان شاخص ها و عملکرد لاین ها، شاخص های میانگین هارمونیک، تحمل به تنش، میانگین هندسی بهره وری و میانگین حسابی بهره وری، همبستگی بالایی با عملکرد دانه در دو شرایط تنش و غیر تنش داشته و در گزینش ژنوتیپ ها بهتر عمل نمودند. تجزیه اطلاعات شاخص ها و عملکرد ژنوتیپ ها به مؤلفه های اصلی نشان داد که مؤلفه اول و دوم قادر به تبیین 20/96 درصد از کل تغییرات داده ها بود. با توجه به پراکنش ژنوتیپ ها در بای پلات ترسیم شده با اطلاعات مؤلفه های اول و دوم، ژنوتیپ های pavon (رقم والدی)، dh4، dh70، dh71، dh34 وdh30 ، به عنوان ژنوتیپ هایی با عملکرد دانه بالا در هر دو شرایط مطلوب و تنش خشکی و